کاهش سهم بخش مسکن از کل تسهیلات بانکی در ایران در نیمه اول سال 1403 به اوج خود رسیده است، و چندین عامل و آمار مهم در این زمینه قابل ذکر هستند.

-کاهش سهم وام خرید مسکن

– سهم وام خرید مسکن از کل تسهیلات بانکی در نیمه اول سال 1403 به 1.3 درصد کاهش یافته است. این رقم در بهار همین سال 1.5 درصد و در دوماه ابتدای سال 1.8 درصد بود. این کاهش بخشی از یک روند مستمر از آغاز جهش قیمت مسکن است، اما در سال 1402 وضعیت به مراتب بدتر شده است. جهش دوباره قیمت مسکن در سال 1402 باعث افزایش فاصله بین قدرت خرید متقاضیان و میانگین قیمت مسکن شده است، که امید و انگیزه ورود به بازار مسکن، در میان خانه‌اولی‌ها، را کاهش داده است.

-کاهش سهم وام جعاله تعمیرات مسکن

– سهم وام جعاله تعمیرات مسکن نیز کاهش یافته است. این سهم از 0.6 درصد در سال 1401 و 0.5 درصد در سال 1402 به 0.2 درصد در 6 ماه نخست سال 1403 کاهش یافته است. این کاهش به دلیل رکود بازار مسکن و کاهش تقاضا برای دریافت وام جعاله است، زیرا وام جعاله معمولاً به عنوان وام مکمل خرید از سوی متقاضیان مسکن دریافت می‌شود.

-کلیات تسهیلات پرداختی

– در 6 ماه نخست سال 1403، شبکه بانکی کشور 3104 همت (هزار میلیارد تومان) تسهیلات پرداخت کرده است. از این میزان، سهم کل بخش مسکن (خرید، ساخت و جعاله) حدود 175.5 همت بوده است. از این مقدار، 41 همت به وام خرید مسکن، 6.5 همت به وام جعاله تعمیرات مسکن، و 128 همت به فعالان و سرمایه‌گذاران ساختمانی اختصاص یافته است.

-رکود بازار مسکن

– بازار مسکن در شرایط رکود قرار دارد، که این وضعیت اثر کاهش تقاضا برای دریافت وام جعاله و وام خرید مسکن است. جهش قیمت مسکن و افزایش هزینه‌های ساخت و تعمیر باعث شده است که متقاضیان کمتر بتوانند از تسهیلات بانکی برای خرید یا تعمیر مسکن استفاده کنند.

– رشد اسمی و واقعی تسهیلات مسکن

– بر اساس گزارش بانک مرکزی، در نیمه اول سال 1403، میزان رشد اسمی تسهیلات مسکن فقط معادل یک درصد بوده است. با لحاظ تورم مسکن و ساخت، که به ترتیب 10 درصد و 30 درصد بوده است، رشد واقعی تسهیلات مسکن منفی 19 درصد برآورد شده است. این نشان می‌دهد که رشد اسمی وجود دارد، اما با توجه به تورم، این رشد منفی است.

– راهکارهای پیشنهادی

– برای احیای سهم مسکن از تسهیلات بانکی، چند راهکار پیشنهاد شده است:

– افزایش سرمایه و منابع بانک تخصصی مسکن: کمک به بانک تخصصی مسکن با افزایش سرمایه و تامین منابع از محل وجوه اداره شده برای ایفای تکالیف پیش‌بینی شده در حوزه پرداخت تسهیلات بانکی.

– جذاب کردن نرخ سود سپرده بلندمدت: جذاب کردن نرخ سود سپرده بلندمدت در بانک تخصصی و توسعه‌ای بخش مسکن برای کمک به تامین مالی در همین بخش.

– سیاست‌های مشوق برای سایر بانک‌ها: پیش‌بینی سیاست‌های مشوق برای مشارکت سایر بانک‌ها در پرداخت تسهیلات مسکن، مانند سیاست‌های مالیاتی و سایر مشوق‌ها.

انواع وام مسکن

– در سال 1403، انواع مختلفی از وام مسکن وجود دارد که شامل:

–  وام مسکن انفرادی : برای افراد که به صورت فردی قصد خرید یا ساخت مسکن دارند. این وام معمولاً توسط بانک‌های دولتی و خصوصی ارائه می‌شود و شرایط آن بسته به بانک متفاوت است.

–  وام مسکن زوجین : برای زوجینی که برای اولین بار قصد خرید یا ساخت خانه دارند. نرخ بهره این وام معمولاً کمتر از وام‌های انفرادی است و مدت زمان بازپرداخت آن طولانی‌تر است.

–  وام مسکن جوانان : برای جوانانی که زیر سن معینی هستند و برای اولین بار قصد خرید یا ساخت خانه دارند. این وام با نرخ بهره کمتری و مدت زمان بازپرداخت طولانی‌تر ارائه می‌شود.

–  صندوق پس‌انداز مسکن : یک حساب ویژه که افراد باید برای مدت معینی پول خود را در آن واریز کنند. پس از پایان این دوره، افراد می‌توانند بر اساس میزان پس‌انداز و شرایط تعیین شده از سوی بانک، وام مسکن دریافت کنند.

-وام جعاله مسکن : برای تعمیر، بازسازی یا تکمیل واحدهای مسکونی ارائه می‌شود. این وام به عنوان وام تکمیلی یا تعمیرات شناخته می‌شود و می‌تواند به افرادی که نیاز به بهبود و نگهداری از ملک خود دارند، کمک کند.