ناترازی انرژی در ایران به معنای عدم تعادل بین تولید و مصرف انرژی، به ویژه گاز طبیعی، است. این موضوع بر اساس چند آمار و شاخص مهم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نکات کلیدی

1. میزان تولید و مصرف گاز:
– طبق آمار سال ۲۰۲۳، ایران حدود ۲۵۲ میلیارد مترمکعب گاز تولید کرده است، اما مصرف داخلی نیز به همین میزان نزدیک است (حدود ۲۴۵ میلیارد مترمکعب). این نشان می‌دهد که کشورمان هیچ مازاد گازی برای صادرات ندارد.

2. مصرف مسرفانه گاز:
– رشد مصرف گاز در ایران در یک دهه گذشته حدود ۵ درصد بوده است، در حالی که این رقم برای ترکیه فقط حدود یک درصد است. این نشان‌دهنده مصرف لجام‌گسیخته گاز در ایران است که منجر به ناترازی انرژی شده است.

3. تاثیر بر صادرات:
– با توجه به مصرف داخلی بالا، ایران قادر به صادرات گسترده گاز نیست. این در حالی است که کشورهای دیگر مانند ترکیه، بدون تولید و پالایش گاز، با مدیریت بازار و ترانزیت گاز، منافع اقتصادی و سیاسی قابل توجهی را کسب می‌کنند.

4. زیرساخت‌های موجود:
– ایران دارای زیرساخت‌های مطلوبی برای ترانزیت گاز است، از جمله ۴۰ هزار کیلومتر خطوط انتقال شبکه سراسری گاز و بیش از ۴۰۰ هزار کیلومتر شبکه توزیع شهری و روستایی. با استفاده از این زیرساخت‌ها، ایران می‌تواند به هاب انرژی منطقه تبدیل شود و از این طریق منافع خود را افزایش دهد.

راه‌حل‌ها

1. کنترل مصرف:
– کاهش مصرف مسرفانه گاز و مدیریت بهتر مصرف داخلی می‌تواند به ایجاد مازاد گاز برای صادرات کمک کند.

2. امضای توافق‌نامه‌ها:
– امضای توافق‌نامه‌های جدید با کشورهای دیگر، مانند توافق‌نامه با روسیه، می‌تواند سهم ایران در تجارت گاز منطقه را افزایش دهد و منافع اقتصادی و سیاسی بیشتری را به دست آورد.

3. استفاده از زیرساخت‌ها:
– استفاده از زیرساخت‌های موجود برای ترانزیت گاز و تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه می‌تواند موازنه انرژی در منطقه را تغییر دهد و منافع بیشتری را برای ایران به ارمغان آورد.

نتیجه‌گیری

ناترازی انرژی در ایران به دلیل مصرف مسرفانه گاز و عدم صادرات گسترده گاز به وجود آمده است. با استفاده از زیرساخت‌های موجود و امضای توافق‌نامه‌های جدید، ایران می‌تواند به هاب انرژی منطقه تبدیل شود و منافع اقتصادی و سیاسی بیشتری را به دست آورد.