ارتباط صنایع شیمیایی و تولید ناخالص ملی در کشور های پیشرفته
براساس دیتای های جهانی ، ارتباط تنگانگی میان اقتصاد های برتر دنیا و تولید محصولات شیمیایی در کشور های برتر اقتصادی وجود دارد
از ۱۱ اقتصاد بزرگ دنیا، ۱۰ کشور جزء بزرگترین تولیدکننده بزرگ مواد شیمیایی در دنیا هستند. این موضوع نشان دهنده نقش مواد شیمیایی در میزان تولید ناخالص ملی آن کشور ها می باشد
سهم صنعت شیمیایی در تولید ناخالص داخلی
در نیمی از ۹ اقتصاد بزرگ دنیا، سهم صنعت شیمیایی از تولید ناخالص داخلی بیش از ۴ درصد است. برای مثال، در کشور ایران این سهم ۵ درصد است. این نشان می‌دهد که در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، صنعت شیمیایی نقش به سزایی در اقتصاد ملی ایفا می‌کند.
تفاوت بین کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه
– در کشورهای توسعه‌یافته به جز آلمان، سهم صنعت پتروشیمی معمولاً زیر ۳ درصد است، در کشورهای در حال توسعه مانند برزیل، چین، هند، و روسیه، این سهم بالای 4 درصد است. این تفاوت نشان می‌دهد که صنعت شیمیایی در کشورهای در حال توسعه نقش بیشتری در اقتصاد ملی دارد.
رتبه‌بندی اقتصادی کشورهای جهان در سال 2023
– بر اساس پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول، ایالات متحده با تولید ناخالص داخلی ۲۶.۹ تریلیون دلاری، بزرگترین اقتصاد در سال 2023 بوده است. چین با تولید ناخالص داخلی ۱۹.۴ تریلیون دلاری در رتبه دوم قرار دارد. هند نیز با تولید ناخالص داخلی ۳.۷ تریلیون دلاری انتظار می‌رود که از بریتانیا عبور کند و به پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل شود.
رشد اقتصادی و چالش‌ها
– اقتصاد جهانی در سال 2023 با چالش‌های متعدد روبرو بوده است، از جمله احتمال رکود اقتصادی، افزایش فقر جهانی و نابرابری. رشد اقتصادی جهانی در سال 2023 حدود ۳ درصد پیش‌بینی شده بود، که این رقم برای سال 2024 به ۲.۷ درصد کاهش یافت.
وضعیت ایران :
ایران با تولید ناخالص داخلی حدود ۴۶۴ میلیارد دلار در سال 2024، در رتبه ۳۴ام اقتصادهای جهان قرار دارد. صنعت شیمیایی در ایران نیز سهم بسزایی دارد، به طوری که ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد. ایران همچنین ۱۷ میلیارد دلار مواد پتروشیمی تولید می‌کند و بیش از ۱۰ میلیارد دلار مواد شیمیایی خام و نهایی را وارد می‌کند، که نشان‌دهنده تقاضای داخلی بالا برای رشد صنعت شیمیایی است.
نیاز به هماهنگی بین توسعه صنعتی و صنعت پتروشیمی برای توسعه پایدار، لازم است که سبد تولیدات صنعت پتروشیمی به گونه‌ای تنظیم شود که علاوه بر تأمین نیازهای صادراتی، مواد اولیه برای توسعه صنعتی در صنایع مختلف داخلی نیز فراهم شود. این نیاز به یک مدیریت و هدایت استراتژیک از سوی حاکمیت و سازمان‌های توسعه‌ای مانند شرکت ملی صنایع پتروشیمی دارد تا منافع ملی و بنگاهی همراستا شوند.
| رتبه | کشور | تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار) | سهم صنعت شیمیایی از تولید ناخالص داخلی | تولید مواد شیمیایی (میلیارد دلار) | توضیحات |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ایالات متحده | 27,974 | زیر ۳٪ | حدود 700-800 میلیارد دلار | ایالات متحده یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد شیمیایی در جهان است و صنایع شیمیایی بخشی بزرگی از اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهند. |
| 2 | چین | 18,566 | بالای ۴٪ | بیش از 1.5 تریلیون دلار | چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد شیمیایی در جهان است و این صنعت نقش مهمی در رشد اقتصادی این کشور دارد. |
| 3 | ژاپن | 4,291 | زیر ۳٪ | حدود 200-300 میلیارد دلار | ژاپن نیز یکی از تولیدکنندگان مواد شیمیایی است، سهم این صنعت از تولید ناخالص داخلی نسبتاً پایین است. |
| 4 | آلمان | 4,430 | بالای ۳٪ | حدود 200-300 میلیارد دلار | آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا، صنعت شیمیایی را یکی از بخش‌های مهم خود محسوب می‌کند. |
| 5 | هند | 3,730 | بالای ۴٪ | حدود 100-200 میلیارد دلار | هند در حال توسعه سریع صنعت شیمیایی خود است و این صنعت نقش مهمی در رشد اقتصادی این کشور دارد. |
| 6 | بریتانیا | 3,332 | زیر ۳٪ | حدود 50-100 میلیارد دلار | صنعت شیمیایی در بریتانیا سهم کوچکی از تولید ناخالص داخلی دارد، اما یک بخش مهم است. |
| 7 | فرانسه | 3,052 | زیر ۳٪ | حدود 50-100 میلیارد دلار | فرانسه نیز دارای یک صنعت شیمیایی قابل توجه است، سهم آن از تولید ناخالص داخلی نسبتاً پایین است. |
| 8 | ایتالیا | 2,190 | زیر ۳٪ | حدود 30-50 میلیارد دلار | ایتالیا نیز یک صنعت شیمیایی مهم دارد، اما سهم آن از تولید ناخالص داخلی نسبتاً محدود است. |
| 9 | برزیل | 2,132 | بالای ۴٪ | حدود 20-30 میلیارد دلار | برزیل در حال توسعه صنعت شیمیایی خود است و این صنعت نقش مهمی در اقتصاد این کشور دارد. |
| 10 | کانادا | 2,122 | زیر ۳٪ | حدود 20-30 میلیارد دلار | کانادا نیز دارای یک صنعت شیمیایی است، سهم آن از تولید ناخالص داخلی نسبتاً پایین است. |
در مجموع، داده‌های سال 2023 نشان می‌دهند که بین اقتصادهای بزرگ دنیا و تولیدکنندگان مواد شیمیایی یک رابطه نزدیک وجود دارد، و صنعت شیمیایی نقش مهمی در اقتصادهای ملی، در کشورهای در حال توسعه، ایفا می‌کند.