کسب و کارهای خانوادگی : میراث اقتصادی در معرض خطر
در دنیایی که غول‌های چندملیتی سایه خود را بر اقتصاد جهانی گسترانده‌اند، کسب‌و‌کارهای خانوادگی همچنان نقشی حیاتی و غیرقابل انکار در پویایی اقتصادی دارند. این بنگاه‌ها که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند، بیش از 70 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. اما در ایران، داستان متفاوتی در جریان است.
داستان دو اقتصاد
تصور کنید در یک سوی جهان، شرکت‌های خانوادگی مانند BMW در آلمان یا Samsung در کره جنوبی، قرن‌هاست که موتور محرک اقتصاد کشورهایشان هستند. در سوی دیگر، در ایران، کسب‌و‌کارهای خانوادگی به سختی 20 درصد اقتصاد را تشکیل می‌دهند. این تفاوت چشمگیر، سؤالی اساسی را مطرح می‌کند: چرا؟
رقص با زمان: چالش انتقال نسلی
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، تصویری نگران‌کننده از آینده ترسیم می‌کند. او می‌گوید: “ما با خطر از دست رفتن 70 درصد کسب‌و‌کارهای خانوادگی در دهه 1400 مواجهیم.”
تصور کنید، شرکتی که پدربزرگ شما بنیان گذاشته، حالا در آستانه فروپاشی است، نه به خاطر رقابت یا تغییرات بازار، بلکه صرفاً به دلیل عدم آمادگی برای انتقال به نسل بعد.
دولت: دوست یا دشمن؟
در حالی که در بسیاری از کشورها، دولت‌ها نقش حامی کسب‌و‌کارهای خانوادگی را ایفا می‌کنند، در ایران داستان متفاوت است. افزایش مداخله دولت در اقتصاد، فضا را برای این کسب‌و‌کارها تنگ کرده است.
تصور کنید کارخانه‌ای که زمانی قلب تپنده یک شهر بود، حالا به دست دولت افتاده و نه تنها سودآور نیست، بلکه به باری بر دوش اقتصاد تبدیل شده است.
مهاجرت: فرار مغزها یا فرار سرمایه‌ها؟
بسیاری از صاحبان کسب‌و‌کارهای خانوادگی، ناامید از شرایط، چمدان‌هایشان را بسته‌اند. این مهاجرت، فراتر از “فرار مغزها” است؛ این “فرار میراث اقتصادی” است.
تصور کنید برندی که می‌توانست به یک غول جهانی تبدیل شود، حالا در کشوری دیگر ریشه می‌دواند.
راه پیش رو: احیای میراث اقتصادی
اما همه چیز تاریک نیست. اتاق بازرگانی ایران، با برگزاری اولین همایش ملی کسب‌و‌کارهای خانوادگی، گامی مهم برداشته است. هدف؟ ایجاد مراکز حمایتی در سراسر کشور.
تصور کنید شبکه‌ای از کسب‌و‌کارهای خانوادگی که تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند، از یکدیگر می‌آموزند و با چالش‌های مشترک مقابله می‌کنند.
نتیجه‌گیری: فراخوانی برای عمل
کسب‌و‌کارهای خانوادگی فقط شرکت نیستند؛ آنها میراث فرهنگی و اقتصادی یک ملت هستند. از دست دادن آنها، از دست دادن بخشی از هویت ملی است.
حال سؤال این است: آیا می‌توانیم این میراث را نجات دهیم؟